บทที่ 6 ทรัพย์สินทางปัญญา

ทรัพย์สินทางปัญญา เป็นสิทธิทางกฎหมายที่มีอยู่เหนือสิ่งที่เกิดจากความคิดสร้างสรรค์ทางปัญญาของมนุษย์

 "ผลงานอันเกิดจากการคิดสร้างสรรค์ของมนุษย์"

ทรัพย์สินทางปัญญา แบ่งได้ 2 ประเภท ดังนี้

 1. ทรัพย์สินทางอุตสาหกรรม (Industrial property)

 2. ลิขสิทธิ์ (Copyright) 

• ทรัพย์สินทางอุตสาหกรรม (Industrial property)

คือ ความคิดสร้างสรรค์เกี่ยวกับสินค้าอุตสาหกรรม  ไม่ว่าจะเป็นการประดิษฐ์คิดค้น  การออกแบบ  กระบวนการในการประดิษฐ์  เครื่องหมายการค้า  เป็นต้นโดยทรัพย์สินทางอุตสาหกรรมสามารถแบ่งประเภทออกได้ดังนี้

1.   สิทธิบัตร  คือหนังสือสำคัญที่รัฐออกให้เพื่อคุ้มครองในส่วนของ  การประดิษฐ์คิดค้น (อายุ 20 ปี)  กาออกแบบผลิตภัณฑ์ (อายุ 10 ปี) หรือ ผลิตภัณฑ์อรรถประโยชน์ ( อายุ 6 ปี ,ต่ออายุได้ 2 ครั้งครั้งล่ะ 2 ปี)  ในระยะเวลาตามที่กฎหมายกำหนด/

2.  เครื่องหมายการค้า  เป็นภาพถ่าย  ภาพวาด ภาพประดิษฐ์ ตรา  ชื่อ  เป็นต้น  ใช้เพื่อแสดงว่าสินค้าที่เครื่องหมายการค้านั้นแตกต่างจากสินค้าที่ใช้เครื่องหมายสินค้าอื่น  แบ่งเป็น

-เครื่องหมายสำหรับสินค้า (Goods Marks) คือตราสินค้าที่ติดอยู่กับตัวสินค้าให้จดจำได้ง่าย-เครื่องหมายบริการ (Service Mark) คือเครื่องหมายที่ใช้ในธุรกิจบริการ-เครื่องหมายรับรอง (Certification Mark) คือ เครื่องหมายรับรองคุณภาพสินค้า-เครื่องหมายร่วม (Collective Mark) คือ เครื่องหมายที่ใช้ร่วมกันภายในกลุ่มธุรกิจ

3.  ความลับทางการค้า คือ ข้อมูลทางการค้าซึ่งยังไม่รู้จักกันโดยทั่วไป หรือ ยังเข้าถึงไม่ได้ในหมู่บุคคลทั่วไป  เป็นข้อมูลที่เจ้าของ หรือผู้มีหน้าที่ควบคุมความลับทางการค้าได้ใช้   มาตรการที่เหมาะสมรักษาไว้เป็นความลับ

4.  ชื่อทางการค้า คือ ชื่อที่ใช้ในการประกอบกิจการ

5.  สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ คือ ชื่อ  สัญลักษณ์  หรือสิ่งอื่นใดที่สามารถบ่งบอกแหล่งผลิตสินค้าเพื่อการันตีคุณภาพของสินค้าในแหล่งนั้นๆ

• ลิขสิทธิ์ (Copyright) 

คือ  สิทธิ์ในสิทธิบัตรนั้นๆหรือเรียกว่าทรัพย์สินทางปัญญา  ซึ่งมีมูลค่า  สามารถซื้อขาย หรือ โอนสิทธิ์กันได้  ตัวอย่างงานสร้างสรรค์ที่มีลิขสิทธิ์ เช่น วรรณกรรม  ศิลปกรรม  ดนตรี  โสตทัศนวัสดุเป็นต้น  แต่ก็ยกเว้น  ข่าวสาร  รัฐธรรมนูญ  ประกาศต่างๆ  คำพิพากษา และ คำแปล

การได้มาซึ่งลิขสิทธิ์  จะเกิดขึ้นทันทีนับตั้งแต่ได้สร้างผลงานขึ้น  ผู้สร้าง หรือ กลุ่มนิติบุคคลต้องมีสัญชาติในกลุ่มภาคีฯนั้นๆ  หรือได้มีการโฆษณางานนั้นเป็นครั้งแรกในประเทศที่เป็นภาคีความร่วมมือ

สิทธิของเจ้าของ หรือ ผู้ถือครองลิขสิทธิ์

   1. มีสิทธิ์ในการทำซ้ำ  ดัดแปลง และ ใช้ในเชิงพาณิชย์

   2. การเผยแพร่ต่อสาธรณชน

      

   โดยอายุการคุ้มครองสิทธิ์นั้นจะมีตลอดอายุของผู้สร้างสรรค์  และมีต่อเนื่องไปอีก 50 ปี  นับตั้งแต่ผู้สร้างสรรค์ตาย  หรือมีลิขสิทธิ์อยู่ 50 ปี  นับตั้งแต่การเผยแพร่ครั้งแรก  ยกเว้นศิลปะประยุกต์ที่มีลิขสิทธิ์ 25 ปี  นับแต่การเผยแพร่ครั้งแรก  หลังจากช่วงเวลาดังกล่าวงานนั้นจะตกเป็นของสาธารณะ       

รูปแบบของการละเมิดทรัพย์สินทางปัญญา

1. การปลอมแปลง

2. การลอกเลียนแบบ

3. การลักลอบผลิต